Veruit de meeste bordspellen win je door punten te scoren. Soms zit dit een beetje verstopt, zoals met de expedities van Altered of rozen in Love Letter. De vorm is dan anders, maar eigenlijk is het gewoon hetzelfde. Als je genoeg spellen speelt, dan begint dit mogelijk wat te storen. Is er echt niets anders mogelijk? Natuurlijk wel! Daarom heb ik vijf spellen verzamelt waarin je wint zonder punten.
Mind MGMT
Als je Scotland Yard, die misschien beter bekend staat als ‘Mr. X’, wel eens hebt gespeeld, dan heb je al een beeld van Mind MGMT. In dit spel van psychische espionage probeert de Immortal nieuw leven te blazen in geheime genootschap Mind Management. Het is aan de rest van de spelers om dat te voorkomen. Maar dat is lastig, want de Immortal verplaatst onzichtbaar over het bord. Daarom moeten ze goed gebruik maken van cryptische informatie, maar ook van hun psychische krachten.
De Immortal moet het namelijk zeggen als die een doel bereikt, en ook welke. De rest van de spelers kijken dan naar het bord, en proberen een route uit te stippelen op basis van die vage informatie. Gelukkig mag de Immortal elke plek maar één keer bezoeken, waardoor die steeds minder opties heeft. Het doel is dus de Immortal in een hoekje te drijven.
Overigens is het maar half waar dat je in Mind MGMT niet wint met punten. De zoekers winnen door de Immortal te vinden, dat is waar. Maar de Immortal, die probeert een specifiek aantal opdrachten uit te voeren voor die gevonden wordt. In essentie zijn dat dus gewoon punten, al voelt het niet per sé zo.
Jagen en gejaagd worden is een vrij bekend genre. Ik noemde net al Scotland Yard, een ander populair voorbeeld is Oh, Fox! Hierin gaat het alleen wel weer om punten. Herbivoren proberen eten te verzamelen en het roofdier te vermijden, terwijl het roofdier juist punten verzamelt door de herbivoren te vinden. In een vergelijkbare categorie heb je de verborgen rollen. Ook daar moet je de boosdoeners vinden, alleen is het doel nu juist identificeren wie het zijn, en niet waar. Denk aan Weerwolven of Secret Hitler. Saboteur is ook een goed voorbeeld.
Mysyerium
In Mysterium is één van de spelers vermoord. Gelukkig is diens spook er nog om te communiceren wie dat gedaan heeft. De andere spelers zijn mediums die proberen met het spook te praten. Probleem opgelost, zou je denken. Alleen kun je als spook alleen vage visioenen laten zien.
Het spook heeft per speler een scenario met een moordwapen, locatie en moordenaar. Elke ronde krijgt de gesneuvelde een aantal willekeurige kaarten met afbeeldingen, waarna je elke speler er eentje aanbiedt als een hint. Hopelijk is het genoeg om zo te identificeren wat je probeert te zeggen.
Uiteindelijk moet je ook nog uitvogelen welke van de vier scenario’s nou daadwerkelijk gebeurd is. Dit werkt in grote lijnen hetzelfde, met een hint in de vorm van wat afbeeldingen. Spelers stemmen en als het meest gestemd is op de juiste scenario, dan wint iedereen!
Dit soort onderzoekwerk doe je eigenlijk ook al in Cluedo, waar je uit probeert te vogelen wie de moordenaar is, waar de moord is gepleegd en met wat op basis van welke kaarten niet in circulatie zijn. Ook daar komen geen punten bij kijken. Aan de andere kant heb je associatiespellen zoals Dixit of Codenames, waar je moet uitvogelen wat een andere speler bedoelt met een vage hint op basis van woorden en/of afbeeldingen. Alleen scoor je daar wel weer punten.
Schaken (en familie)
Als je denkt dat winnen zonder punten iets nieuws is, dan heb je het behoorlijk mis. Neem bijvoorbeeld Schaken. Voor Schaakmat maakt het niet uit hoeveel punten je wel of niet gescoord hebt.
Mocht je er nog niet bekend mee zijn, in Schaken is het doel je tegenstander Schaakmat te zetten. Dat wil zeggen, je valt diens Koning aan, en er is geen ontsnapping mogelijk. Om dat te doen verplaatsen jullie elk omstebeurt een stuk. Elk stuk kan iets anders, maar jullie legers zijn helemaal gelijk aan elkaar opgebouwd en er zijn geen geheimen op het bord. Schaken is pure strategie.
Het is een beetje een verwarrend voorbeeld, want er zijn daadwerkelijk punten in Schaken. Maar vergis je niet, deze zetten je zo op het verkeerde spoor. De waarde van stukken doen helemaal niets voor een eindscore. Het is enkel een indicatie, zodat je snel uit kan rekenen hoe je ervoor staat.
Hetzelfde geldt voor de klassieke familieleden van Schaken. Shogi(to), Xiang Qi, Chaturanga. Stukken slaan verminderd de mogelijkheden die je tegenstander heeft, waardoor het spel meer in jouw voordeel is. Maar zolang je een pion over hebt kun je nog winnen. Er zijn zelfs versies waarin er helemaal geen punten zijn. Neem bijvoorbeeld Paco Sako. Daarin worden stukken helemaal niet van het bord geslagen, waardoor je nergens op kan scoren. Het gaat enkel om Schaakmat, en het opzetten van een combo daarvoor.
Vast: The Mysterious Manor
Vast is waarschijnlijk het raarste spel op deze lijst. Als je bekend bent met Leder Games, dan weet je al dat zij fans zijn van asymmetrie in wat spelers kunnen. Maar Vast neemt dit wel een paar stappen verder dan Root of Arcs.
Vast is eigenlijk vijf totaal verschillende spellen, die op een rare manier interactie hebben met elkaar. De paladin is een enkel personage, die op jacht is naar de monsterlijke spin. De spin, daarentegen, legt eieren waar kleinere spinnen uit kunnen komen, en probeert iedereen angst aan te jagen. De skeletten zijn een oneindige horde aan zwakke wezens die de paladin uit willen schakelen. De Warlock wil alle conflict vermijden en probeert iedereens kracht te stelen. De laatste speler is het huis zelf, die rituelen uitvoert en de layout verandert om iedereen in zich op te sluiten.
Het is bijzonder hoe Leder Games ervoor zorgt dat deze hele verschillende mechanieken met elkaar samenwerken. Daardoor heb je interactie met elkaar en kun je elkaar in de weg lopen, ondanks dat wat jij kan en moet bereiken heel anders is dan voor de rest. Het zorgt er alleen wel voor dat je een begrip moet hebben van wat iedereen kan, wat betekent dat jij allevijf de bordspellen moet leren om mee te doen.
Zoals ik al zei, maakt Leder Games meer asymmetrische spellen. In Arcs is het zo simpel als facties die in grote lijnen wel hetzelfde werken, maar die elk een unieke kracht hebben. Root, daarentegen, komt redelijk in de buurt van de vreemdheid van Vast. Deze spellen maken alleen wel weer hevig gebruik van punten, zelfs als je in Root punten scoort op verschillende manieren.
Zombicide: Green Horde
In Zombicide werken spelers samen om de zombie-apocalyps te overleven, en onderweg zoveel ondoden naar het hiernamaals te sturen. In Green Horde doe je dit in een fantasy-setting, met zwaarden, bogen en magiërs. Wat wil je nog meer?
Elk scenario begin je met wat basiswapens, afhankelijk van je personage. Gelukkig zijn er ook nog niet zoveel zombies in het gebied. Jullie zullen op zoek moeten naar betere wapens om te overleven, voordat je onkomt in ondoden. Die wapens vind je in gebouwen, maar pas wel op: daar zitten waarschijnlijk ook wat zombies verstopt. Elke kill die je maakt geeft je XP, waarmee je na een tijdje nieuwe vaardigheden mag kiezen. Het nadeel is alleen wel dat zombies het bord op komen op basis van de sterkste speler, dus probeer je kills goed te verdelen.
Hoe je wint in Zombicide, dat verschilt per scenario. Soms moet je specifieke items vinden, soms moet je wegen blokkeren zodat de ondoden niet meer naar een kamp toe gaan. In andere potjes moet je simpelweg alle zombies wegvagen. Wel moet je na afloop ook nog zien te ontsnappen. Of een enkele speler genoeg is, of dat iedereen er met hun leven vandoor moet gaan, dat verschilt.
Coöperatieve spellen doen wel vaker minder met spellen. Zeker als ze een campagne hebben, zoals Gloomhaven. Daar verschilt wat je moet doen per scenario. Ook De Crew maakt geen gebruik van punten. In plaats daarvan moeten de juiste spelers de juiste kaarten winnen in slagen, zonder dat je met elkaar mag communiceren over wie welke kaarten op hand heeft.
Een punt gemaakt
Dit waren een aantal bordspellen waarbij je niet wint met punten. Heb jij nog wat spelen die absoluut op deze lijst thuishoren? Geen punt! Laat het dan vooral weten in de comments.
Geef een reactie