Één keer per maand komen wat vrienden en ik samen om een legacy spel te spelen. Voorheen was dat The King’s Dilemma, maar zoals je misschien al weet hebben we die al ruim en breed uitgespeeld. Daarna was het tijd voor Charterstone van Stonemaier Games. Ondertussen zijn we ook daar klaar mee. Hoog tijd dus voor een review.
Welkom in Greengully
Welkom in het koninkrijk van Greengully, waar de Eeuwige Koning al honderden jaren heerst over het land. Eens in de zoveel tijd wordt een groep avonturiers aangewezen om op een zwevend eiland een dorp te bouwen en welvaart te brengen. Nu is het jullie beurt. Met een Charterstone op zak vliegen jullie naar een leeg eiland.
Zes spelers (of minder) krijgen een charter in het nog lege dorp toegewezen om te ontwikkelen. Jullie helpen elkaar, maar houden wel in het achterhoofd dat jij het beter wil doen dan de rest. Dus een beetje hinderen mag wel. Zolang jullie de Eeuwige Koning maar tevreden houden.
Al gauw lijken dingen minder idyllisch dan je eerst dacht. De koning en jullie volgelingen weten duidelijk dingen die jij niet weet. Er gebeurt duidelijk iets achter de schermen dat voor jou in het duister wordt gehouden. Maar wat?
Charterstone is een legacy worker placement. Legacy houdt in dat het een spel is met een doorlopend verhaal tussen meerdere potjes. Worker placement betekent dat je in jouw beurt een van je werkers op een locatie op het bord plaatst en dan de bijbehorende actie uitvoert. Daarna is je beurt voorbij. Als je geen werkers beschikbaar zijn pas je en keren ze allemaal weer terug.
De Charterstone cyclus
Zeker in de eerste paar potjes draait Charterstone om een specifieke cyclus: vergaar grondstoffen, verbruik die om een gebouwkaart uit je hand op het bord te plaatsen, vergaar geld, gebruik dat om het krat dat bij het gebouw hoort te openen, vul je hand aan met kaarten die uit dat krat komen en begin opnieuw. Wat alles kost staat duidelijk op de kaarten of de acties op het bord aangegeven, dus het spel wijst zichzelf een beetje.
Op deze manier is er ook progressie in het verhaal. De kaarten die uit dat kratje komen, die trek je namelijk niet gewoon van een geschudde stapel. Elke krat geeft specifieke kaarten. Soms zijn dit gewoon meer gebouwen, maar soms zijn het kaarten met verhaal of zelfs nieuwe regels! Af en toe mag je een doosje openen en nieuwe speelstukken toevoegen. Elk krat is daarom spannend voor de hele tafel. Wat komt er deze keer bij?
Deze spanning is gemakkelijk het beste deel van het spel. Of je nou aan het winnen bent of niet, de potentie van nieuwe onthullingen in het verhaal houden je altijd bij de partij. Zeker als het mysterie rondom Charterstone zichzelf begint te onthullen. Het verhaal is misschien wat zwakjes voor een boek, een serie of zelfs een videogame. Maar omdat de spelers zo sterk betrokken zijn voelt dat niet zo. Wij waren allemaal de hele tijd geïnvesteerd en elke twist boeide ons.
De kratten zorgen voor progressie, terwijl ze tegelijkertijd ook mondjesmaats nieuwe mechanieken introduceert aan de spelers. Het eerste potje Charterstone ziet her heel anders uit dan de twaalfde. Maar omdat veel van die regels geleidelijk onthuld zijn worden de spelers zelden overweldigd.
Stikkers op je Charterstone bord
In Charterstone zijn jullie een dorpje aan het bouwen. Dat doe je door de juiste grondstoffen te verzamelen voor een kaart in je hand, waarna je de stikker daarvan in jouw charter op het bord plakt. Aan het begin heb je genoeg open plekken. Maar als je charter vol zit en je alsnog iets wil bouwen, omdat het punten oplevert of omdat je de bijbehorende actie uit wil kunnen voeren, dan stikker je lekker over een ander gebouw heen.
Dat betekent dat jullie bord er uiteindelijk heel anders uit gaat zien dan die van ons. De bouw actie is altijd vijf punten waard voor het potje en elk gebouw heeft bovendien een gedrukte puntenwaarde die meetelt aan jouw totaal aan het einde van de campagne. Latere gebouwen zijn over het algemeen beter. Zowel de effecten ervan als de puntenwaarde. Daardoor ga je zeker over oude plekken heen plakken.
Dat overplakken, daar moet je misschien vrede mee maken. Het kan namelijk een beetje voelen alsof je iets kapot maakt, of dat je in het verleden iets voor niets deed. Dat is niet zo, het is progressie. Om toegang te krijgen tot de betere gebouwen moet je kratten openen. En voor die kratten moet je de simpelere gebouwen eerst plaatsen.
Een vriendelijke worker placement
Charterstone is een worker placement spel. In worker placements plaats je in jouw beurt een werker op een vakje, betaalt de kosten die links zijn en ontvangt dan de beloningen die rechts staan. Deze zijn vaak gemeen, omdat je elkaar blokkeert. Maar Charterstone zet dit op zijn kop. Als jij een werker wil plaatsen waar je tegenstander al iemand heeft staan, dan is dat geen probleem. Sterker nog, die persoon krijgt dan hun werker terug voor toekomstig gebruik. Dat is fijn, want als je werkers op zijn moet je passen om iedereen weer te verzamelen. Elke keer dat iemand jouw plek inneemt helpt die jou dus eigenlijk.
Hetzelfde geldt voor de gebouwen. Die bouw je in je eigen charter voor punten, waarna ze een extra vakje vormen om werkers op te plaatsen en acties op uit te voeren. Deze nieuwe vakjes kun jij gebruiken, maar je tegenstanders ook. Sterker nog, dat zal wel moeten. Elke charter produceert namelijk andere grondstoffen.
Een slimme zet is daarom vaak minder gericht op hoe je een tegenstander kan hinderen, maar dat betekent niet dat wat zij doen niet uitmaakt. Een werker terug krijgen zonder te hoeven passen kan je een hoop tijd schelen. Dus als je weet dat een medespeler zo van plan is iets te doen dat jij in de nabije toekomst ook nodig hebt, dan is het slim om daar vast te gaan staan.
Dit wegschoppen en terug krijgen van je werkers werkt trouwens ook voor jezelf. Je hebt er namelijk twee en het spelt maakt (in ieder geval aan het begin) geen onderscheid tussen jouw werkers en die van je tegenstanders. Als je twee pompoenen nodig hebt, dan wil je die daarom misschien direct achter elkaar aan verzamelen. Want dan kost het dus maar een enkele werker, in plaats van twee.
Gemene timing
Dat wil niet zeggen dat Charterstone helemaal vredelievend is. Timing kan een hoop uitmaken, bijvoorbeeld voor invloed. Iedereen heeft er twaalf en over het algemeen spendeer je die om acties die punten opleveren uit te voeren. Zowel om te bouwen en om kratten te openen moet je invloed betalen. Ben je er doorheen, dan kun je die acties niet meer uitvoeren.
Deze acties duwen ook het progressiespoor vooruit. Als de druppel op het progressiespoor op het laatste vakje stapt, dan is het potje voorbij. Maar er zijn soms ook reputatie op dat spoor. Als jij de druppel daarop duwt, dan krijg je reputatie bovenop wat je al kreeg van je actie.
De persoon met de meeste reputatie krijgt aan het einde van het potje tien bonuspunten. De persoon die tweede staat krijgt er zeven en de derde persoon vier. De rest gaat met gebakken lucht naar huis. Bij gelijkspel wordt gekeken naar de meest recent verdiende reputatie.
Tien bonuspunten is aardig wat, dus er zal redelijk gestreden worden om deze reputatie. En omdat de voornaamste manier om reputatie te verdienen via het progressiespoor is zullen spelers elkaar nauwlettend in de gaten houden, wachtende op het juiste moment om een gebouw te plaatsen of een krat te openen.
En dan de climax
De elf voorgaande potjes komen allemaal samen in een grote climax die, een beetje als een anticlimax, net voor het twaalfde potje plaatsvindt. Daar vindt namelijk de belangrijkste laatste onthulling plaats, waarna het laatste potje eigenlijk alleen nog een manier is om wat punten te scoren voor de algemene eindstand.
Hierin zit eigenlijk het grootste minpunt van Charterstone. Het laatste potje voelt een klein beetje overbodig. Je weet al hoe het verhaal gaat aflopen en waarschijnlijk weet je ook al wie de campagne gaat winnen. Ik kan niet teveel zeggen over de puntentelling zonder spoilers, maar het was voor ons wel een beetje teleurstellend.
Het scheelde dat wij elke sessie twee potjes speelden, want nu hadden we wel zin om de boel af te ronden. Als er weer een maand tussen zat was ik waarschijnlijk wat minder gemotiveerd. Ik raad dat jullie daarom ook aan.
Dat laatste potje heeft namelijk wel iets voor het zeggen: als het goed is, is dat het enige potje waarin alle mechanieken zijn toegevoegd. Tenzij je achteraf losse potjes Charterstone gaat spelen op je afgemaakte dorp. Het is dan nog steeds een acceptabele worker placement, maar er zijn zeker betere exemplaren op de markt. Dus wij houden het bij twaalf voor gezien.
Conclusie
Hoewel ik Charterstone niet ga spelen als een normal worker placement na de campagne ben ik dik tevreden over onze ervaring over de twaalf potjes die we gespeeld hebben. Het einde was een beetje anticlimctisch, maar tot op dat punt was elke nieuwe onthulling een genot.
Oordeel: 7,5
Voordelen
- Doosjes openen is leuk
- Elke onthulling is spannend
- Timing uitplannen is een interessante puzzel die soms misgaat
Nadelen
- Einde is een anticlimax
- Spel zelf is wat basic
Een handige dropboxlink met alle spelregelboekjes van Stonemaier Games in verschillende talen
Wil je Charterstone digitaal spelen? Dat kan hier!
Geef een reactie