En moeten ze dat wel willen?
Er is niets vrijer dan een tabletop RPG of rollenspel. Het is dezelfde, fantasievolle speeltuin die we vroeger beleefden in de, um, speeltuin. Je verbeelding is de enige beperking. Games, daarentegen, zitten vast in een kooi van code. Dit weerhoudt ze er echter niet van om het te proberen. Tot nog toe zijn ze er niet gekomen, maar komen ze misschien in de buurt van RPG vrijheid?
Jullie verhaal
Het mooie aan een rollenspel zoals Dungeons and Dragons (of anderen) is dat het verhaal helemaal van jullie is. Zelfs als je gebruik maakt van een voorgeschreven module is dat slechts het framewerk voor jullie eigen bouwsel.
Jullie maken namelijk inhoudelijke keuzes via personages die je helemaal zelf hebt bedacht. En dan bedoel ik niet alleen hun uiterlijk maar ook hun persoonlijkheden, tot in de kleinste trekjes. Bovendien zal de spelleider zelfs met het meest uitgebreide boek moeten interpreteren en improviseren.
Hierdoor raak je betrokken bij en geïnvesteerd in de wereld, je personage en de gebeurtenissen. Het heeft gewicht, want Grobgrub de Goblin is in een zekere zin een verlenging van jou. Je geeft om je groenhuidige lieverd die steeds wordt aangezien voor een dief vanwege zijn herkomst maar alleen maar het beste wil. Het is misschien geen hoge kunst. Maar het is jouw kunst.
De videogame als Dungeon Master
Sommige games benaderen het idee van ‘jouw verhaal’ in eerste instantie op een vergelijkbare manier. De code is dan de spelleider terwijl jij nog steeds het personage bestuurt. Maar dit komt wel met problemen.
Je opties zijn nu niet alleen begrensd door je verbeelding, maar ook door wat er geprogrammeerd is. Om eerlijk te zijn is dat in rollenspellen ook wel een beetje zo. Je wil iets doen en de Dungeon Master bepaalt of het wel of niet kan, of past jouw actie misschien nog een beetje aan. Maar die is wel ter plekke in staat om iets bij te scherpen op basis van wat jij leuk vindt en kan improviseren als jij iets doet waar tijdens het voorbereiden niet aan is gedacht. Als een programmeur ergens niet aan denkt is dat vaak het einde van het verhaal.
Dit komt het meeste naar boven in gesprekken. Het is zelden dat jij je antwoord kan typen. En als je dan ook nog een logisch antwoord moet krijgen vallen er nog meer kandidaten af. Met AI kan er een poging gemaakt worden, maar met The Kraken Wakes zien we dat de technologie er nog niet helemaal is. Kijk deze video van Outside Xtra als mijn woord niet genoeg voor je is!
De illusie van keuze
Games hebben vooral de illusie van keuze, maar zelden echt iets inhoudelijks dat jij mag kiezen. Neem bijvoorbeeld de Telltale Games. Je kan her en der wat kleine dingen beïnvloeden, maar de grote lijnen blijven hetzelfde. Zelfs voor de Mass Effect serie bleek op de lange termijn dat jouw acties wegvallen en neerkomen op ‘kies rood of blauw’.
Dit is heel erg begrijpelijk. Voor elke inhoudelijke keuze die je in een game stopt moet je alternatieve stukken verhaal schrijven. Waar je in een rollenspel de boel kan improviseren als de spelers een keuze maken, moet je voor een game alles van tevoren bedacht hebben.
Dat betekent dat je als ontwikkelaar grote stukken game moet maken die de gemiddelde speler niet gaat zien. Het verhaal en de bijhorende gameplay wordt dan gemakkelijk twee, drie keer zo lang als wanneer je het bij een paar keuzes laat. Het is een hoeveelheid die exponentieel zal groeien. En games maken is duur!
Het AI’tje onder het gras
We hebben met ChatGPT gezien dat AI ondertussen al een hoop kan doen. Is het in theorie niet mogelijk dat deze technologie op een dag de vrijheid van rollenspellen over kan nemen?
Ik ben zeker geen expert op het gebied, maar ik denk niet dat het onmogelijk is. Maar ik denk ook dat we er nog lang niet zijn. Een portret maken op basis van een beschrijving of een machine die een spel van pure strategie kan winnen is één ding, maar een adaptieve wereld maken die natuurlijk aanvoelt is iets anders. Dan moet je rekening houden met de onvoorspelbaarheid, maar vooral ook de emoties van mensen. En om dat te doen zal de AI emoties leren. Dat lijkt me überhaupt geen goed idee.
Want dan komen er allemaal ethische kwesties kijken. Als iets intelligent is en gevoelens heeft, zijn wij het dan niet aan het onderdrukken? Of moeten we het behandelen als een burger? Nee, deze stap zullen we voorlopig nog niet maken.
Sandboxes: binnen buitenspelen
De meest vrije videogames die op het moment bestaan zijn sandbox ervaringen. Games zoals Minecraft of Terraria, waar je je eigen pad bepaalt en alle doelen door jou zijn bepaald. Je doet wat jij wil.
Toch is dit niet helemaal hetzelfde als een rollenspel. Niet omdat ze niet vrij zijn, verre van. Zeker als er mods bij komen kijken is er zoveel mogelijk in sandbox games dat je haast door de pixels de game niet meer ziet. De vraag is alleen wat er moest worden opgeofferd om deze vrijheid te bereiken.
Wat opgeofferd is, is het verhaal. Het verhaal van een sandbox is over het algemeen flinterdun of helemaal niet aanwezig. In Minecraft is er geen reden om iets te doen naast dat je er zin in hebt. Dat is op zich al flink bevrijdend, maar niet helemaal wat ik zoek.
Het verhaal van de game
Dit klinkt allemaal erg negatief, alsof ik rollenspellen beter vind dan videogames. Dat is helemaal niet zo. Ik heb het er eerder over gehad dat games een uitstekende plek zijn om verhalen te vertellen.
Een game kan beter een gericht verhaal vertellen. Neem The Witcher 3. Spelers zijn niet helemaal vrij om precies te zeggen wat ze willen. In plaats daarvan antwoorden ze met het personage als filter. Anders gezegd, je kan alleen dingen zeggen die Geralt zou zeggen in die situatie. Jij vult alleen wat nuance in.
Als gevolg kan de game jou vragen wat jij denkt dat een personage in die situatie zou doen. In een wereld die draait om moeilijke keuzes krijg je dan krachtige verhalen zoals de Botchling zijmissie. In een rollenspel is dit soort impact moeilijk te bereiken, want dan moet iedereen meewerken. Je offert de vrijheid op. En zelfs dan moet de uitvoering top zijn.
Tot slot
Er zijn nog een hoop uitdagingen voor een game op dezelfde manier keuzevrijheid kan bieden als rollenspellen. En ik zie niet hoe we die in de voorzienbare toekomst kunnen oplossen. Maar dat is niet erg, want er zijn genoeg andere dingen die videogames wel kunnen. En niets weerhoudt ons ervan om allebei te spelen!
Geef een reactie