Ik heb het al eens gehad over hoe belangrijk het is dat spelonderdelen goed voelen. Maar bij ervaren bordspelspelers brengen ze ook bepaalde gevoelens naar boven. Zeker als ze zo iconisch zijn als deze vijf!
Dobbelstenen
Dobbelstenen zijn het universele symbool voor kans. Iedereen weet hoe de zeszijdige dobbelsteen eruit ziet. Die hoort bij Catan en Monopoly! Er zijn weinig spelonderdelen die met dobbelstenen kunnen concurreren voor het symbool van bordspellen zelf. Ik word soms helemaal blij van spellen die speciale dobbelstenen laten maken met iets anders dan pipjes of nummers.
Zelfs de D20 is onderhand bij de meesten bekend als het paradepaardje voor rollenspellen. Dat opzich is interessant, want het betekent dat dobbelstenen niet alleen kans simuleren. Ze vertellen ook een verhaal. Niemand weet wat er gaat gebeuren voor je de stenen werpt, wat precies is wat het avontuur tot leven brengt.
Ervaren spelers respecteren en vrezen dobbelstenen in gelijke mate. De best doordachte plannen kunnen verpest worden met een slechte worp, terwijl een goede je weer terug in het spel kan brengen. RPG-ers hebben hun favoriete setjes en gevangenissen waar ze de dobbelstenen die slecht rolden in stoppen om te reflecteren op hun kwade daden.
Het mooiste van allemaal is het moment dat de dobbelstenen nog in je handen zitten, net voordat je ze werpt. Ze rollen lekker over je palm, kletteren heerlijk tegen elkaar en zitten vol potentie. Wat gaat het zijn?
Figuren
Plastic figuren zijn spelonderdelen die je vooral bij specifieke bordspellen vindt: het type spel dat voornamelijk bekend staat als ‘Ameritrash’ of ‘Amerikaanse spellen’. Ze leggen de focus op vorm over de werkingen van het spel zelf, want als je in de (virtuele) winkel loopt koop je allereerst met je ogen.
Sommige elitisten kijken er een beetje met een opgeheven neus naar. Maar zij vergeten dat spellen best mooi en goed ontworpen kunnen zijn. Spellen als Rising Sun en Gloomhaven zijn maar een paar voorbeelden die laten zien dat Amerikaanse spellen echt wel meer kunnen zijn.
Deze figuren zijn een hobby op zichzelf, met wargames zoals Warhammer (40.000) en Star Wars X-Wing. Daarvoor stellen spelers hun eigen legers samen die ze, met meetlind en bergen aan dobbelstenen in hand, over het strijdperk manouvreren om hun tegenstanders (hopelijk) te slim af te zijn.
Daarnaast heb je nog het schilderen. Dat de figuren allemaal in grijs plastic of ongekleurd metaal komen is voor een hoop van ons een nadeel, maar er zijn ook mensen die het mooi maken van hun miniaturen het leukste onderdeel van het verzamelen vinden. Als ze een beetje opgeleukt zijn brengen ze de speeltafel helemaal tot leven.
Kaarten
Kleine kartonnen rechthoeken: zelfs de meest onervaren spelers herkennen die gauw als kaarten. Deze spelonderdelen zijn bijna net zo bekend als dobbelstenen als simulatoren van kans. Ik wil niet weten hoeveel stapels kaarten ik door elkaar heb geschud.
Kaarten zijn het beste bekend in twee specifieke vormen: ruilkaarten zoals voor Magic, Pokémon of Altered, en de ‘normale’ speelkaarten. Voor ruilkaartspellen is het verzamelen van de kaarten zelf al deel van het spel, wat zijn eigen charme heeft (die ik niet aanraad).
Speelkaarten staan vooral bekend om Poker, maar ze zijn meer een platform voor spellen. Je kan er van alles mee, wat ook de reden is dat sommige mensen hun eigen spellen ermee bedenken. Goochelaars leren er ook truucjes mee doen. En wie heeft nou niet een kaartenhuis gebouwd?
Kaarten worden ook gebruikt in andere spellen. Je hebt kaartspellen zoals Saboteur en Hanabi, die draaien om de kaarten, maar ook spellen als Scythe en Everdell die ze gebruiken als onderdeel van een geheel. Hoe ze gebruikt worden kan behoorlijk verschillen per spel.
Meeples
Meeples zijn de spelonderdelen die haaks staan op de figuren. De meeples staan voor de ‘Eurogames’ of ‘Europese spellen’, spellen die focussen op de mechanieken van het spel en het uiterlijk daarbij een beetje links laten.
Dat is natuurlijk extreem kort door de bocht, want laten we even heel erg eerlijk wezen: een goeie meeple heeft behoorlijk wat charme. Zelfs de originele meeple van Carcassonne heeft een speciale plek in mijn hart. Sindsdien zijn er een hoop interessante en unieke draaien aan het figuurtje gegeven.
Bovendien doet een houten meeple iets dat een plastic figuur over het hoofd ziet: ze voelen heerlijk in de hand. De groeven van het hout zijn verrassend aangenaam voor je vingers, terwijl ze ook zo’n beetje het perfecte gewicht hebben. Met hoevaak je de spelonderdelen oppakt is dat een kwaliteit die je niet mag onderschatten.
Meeples zijn zo bekend, dat ze concurreren met dobbelstenen als het universele symbool voor bordspellen. Dat zie je terug in t-shirts, namen van bordspelorganisaties en zelfs bordspellen gebaseerd op deze beroemde vorm. En dat allemaal met wat meestal een expressieloos ventje is.
Pionnen
De koning van het schaakbord is gek genoeg niet de koning, maar de pion. Niet alleen omdat er zestien van op het bord staan terwijl er van de koningen maar twee zijn, maar ook om zijn simpele en ietwat aandoenlijke ontwerp. Het is gewoon een klein mannetje in een boze wereld!
Zowel (schaak)koningen en pionnen worden veel gebruikt in beeldspraak, maar de pion wordt toch echt vaker aangehaald. Die staat voor de gezichtloze werker wiens diensten zelden worden gewaardeerd, en die gemanipuleerd wordt door mensen in hogere posities. Vaak weet de pion niet eens dat hij een pion is, hij ziet zichzelf als de koning of op zijn minst een loper. Tegelijkertijd staat de pion voor potentie, want er is geen ander stuk in Schaken die kan promoveren.
Pionnen worden tegenwoordig niet zoveel meer gebruikt in bordspellen. Hun plek wordt een beetje ingenomen door de meeples, die ondertussen al 25 jaar bestaan, en de figuren die toch vaak meer spreken tot de verbeelding. Maar ze zijn nog steeds af en toe het figuurtje dat jou representeert op het bord.
Dat is ook precies wat de pion zo bijzonder maakt. Want die pion, dat ben ik. Of jij, afhankelijk van het perspectief. Bovendien is Schaken zelf waarschijnlijk het grootste bordspel ter wereld. Ik verwacht niet dat dit in de komende honderd jaar gaat veranderen.
Kan het iconischer?
Dit waren wat mij betreft de vijf meest iconische spelonderdelen in de bordspellenwereld. Ze brengen allemaal gevoelens in me naar boven, terwijl hun aanwezigheid me een beeld geeft van wat voor spel ik ga spelen. Heb jij spelonderdelen die je nog iconischer vindt? Laat dat dan vooral weten in de comments!
Geef een reactie