Als je een bordspel nog niet kent, dan zoek je het vaak uit op basis van de doos. Daarom is het belangrijk dat ze een beetje je oog vangen. Maar een bordspeldoos doet veel meer dan mooi zijn. Hij vertelt je ook wat voor spel erin zit. Hier is hoe.
Groot vs. Klein
De eerste hint die een bordspeldoos aan je geeft, is de grootte. Dozen komen in allerlei maten, van exemplaren die je in je broekzak kwijt kan, tot joekels die niet eens in een vakje van je kallax passen. Dat formaat is natuurlijk niet voor de sier.
Op een heel praktisch opzicht vertelt de grootte van de doos hoeveel onderdelen een spel heeft. Een klein doosje heeft wat kaarten, misschien wat fiches of een paar dobbelstenen. Meer past er niet in, tenminste niet tot we Tardis-technologie ontwikkelen. De grote doos, daarentegen, zit waarschijnlijk bomvol tegels, meeples en andere onderdelen. Een bordspeldoos groter maken kost geld, dus dat doen uitgevers niet voor de gein.
De grootte van de doos is daarom recht evenredig met de opzettijd van het spel. Een kaartspel is zo opgezet: je schudt de kaarten en deelt iedereen een hand. Een potje River Rats is zo klaar om te beginnen. Twilight Emperium, daarentegen, is een heel avontuur met meerdere stappen om op tafel te krijgen.
Minder direct te vertalen, maar wel een goed beginpunt om een beeld te vormen, is de complexiteit. Hoe meer onderdelen een spel heeft, hoe ingewikkelder het vaak is. River Rats mag dan wel wat strategische afwegingen hebben, de regels zelfs zijn zo uitgelegd. Voor Twilight Emperium is dat verre van het geval. Is het een campagne, zoals Gloomhaven? De grotere doos is dan een indicatie van hoeveel tijd jij aan dit spel gaat ontdekken, want de bordspeldoos bevat alle unlocks. Charterstone is een stuk kleiner, en die heb je daarom ook in een sessie of acht uitgespeeld.
Abstract of gedetailleerd?
Het volgende detail waar je op kan letten, is hoe uitgebreid de afbeeldingen op je bordspeldoos zijn. De doos van je (vrede)schaakstukken kunnen zo simpel zijn als een wit doosje met tekst erop. Of zelfs zonder tekst, als je wel eens op bezoek bent geweest bij een schaakclub. Aan de andere kant staat de doos soms ook bomvol figuren, objecten en locaties uit het spel.
Je raadt het misschien al: abstractere spellen hebben vaak ook abstractere dozen. Voor abstracte vormgeving wordt gekozen zodat de vorm niet afleidt van het spel. De doos doet daarom hetzelfde. Aan de andere kant geeft een thema een spel een unieke smaak, dus dan moet de verpakking dat ook uitstralen.
Shogi(to) en Paco Sako willen dat je focust op de strategie, dus hun dozen zijn simpel. Wel wil Shogito dat je weet dat deze versie alternatieve stukken heeft, om het spelen gemakkeker te maken. Daarom staan de stukken op de doos, terwijl die van Paco Sako helemaal leeg is.
Voor spellen met thema, is de regel simpel. Hoe drukker de doos betekend is, hoe sterker het thema is. Is het thema wat losjes, en gemakkelijk vervangbaar, zoals bijvoorbeeld met Wingspan? Dan is een enkele vogel genoeg. Maar als het thema sterk op de voorgrond staat, dan is dat ook niet te missen op de doos. Zoals de heerlijk chaotische voorgevel van RoboRally 1e editie. Ik heb het spel overigens nog steeds niet op de kop heb kunnen tikken.
Neutraal of kleurrijk?
Over chaos gesproken, de kleuren van de spellendoos vertellen je ook hoe energiek het spel is. Strakke, witte dozen zoals Fog of Love hebben een veel kalmere energie. Aan de andere kant wil Juicy Fruits graag dat je gaat stuiteren.
Dit betreft trouwens niet alleen hoe kleurrijk je spellendoos is, maar ook hoe druk die is. RoboRally is qua kleuren niet zo afwisselend, maar er is wel duidelijk een hoop aan het gebeuren. Excavation Earth, daarentegen, heeft best wat kleuren. Alleen poseren de figuren wel rustig, wat juist weer suggereert dat het spel wat kalmer is.
De felheis is ook eigenlijk impactvoller dan hoeveel verschillende kleuren er allemaal zijn. Een rustig bordspel laat je zijn doos in alle kalmte bewonderen, terwijl de kleuren van een energieke van de doos springen en je ogen grijpen voor je weet wat er aan de hand is.
Je ziet misschien al een parallel tussen neutraal/kleurrijk en abstract/gedetailleerd, en dat klopt ook wel een beetje. Veel kalmer dan een abstract bordspel gaat het waarschijnlijk niet worden. Die willen dat jij je tijd neemt en weloverwogen zetten maakt. Thematische spellen vinden winnen eigenlijk minder belangrijk, dus er een leuk kunstwerkje van maken is wat hun betreft helemaal prima. Maar als je Patchwork even als voorbeeld neemt, dan is dit duidelijk niet helemaal het geval.
Een bonus: deckboxen
Een spellendoos zegt niet alleen iets over het spel. Het kan ook iets zeggen over je tegenstander. Zeker als die de tijd nemen om een spellendoos anders te bekleden. Neem bijvoorbeeld deckboxen.
Er zijn zoveel soorten en smaken aan deckboxen, en je kan ervan aflezen wat iemands stijl is. Is het een blauwe Tardis? Dan is je tegenstander mogelijk een Doctor Who-fan. Daar heb je alleen niet zoveel van wat betreft speelstijl.
Een goedkoop, plastic ding ziet er niet zo best uit, en het ligt ook niet echt lekker in de hand. Je tegenstander zal daarom waarschijnlijk wat zuiniger omgaan met geld. Dikke kans dat je te maken hebt met een budgetdeck, en niet een meta-bouwsel met alle duurste kaarten. Het tegenovergestelde is natuurlijk ook waar.
Dan heb je de vormgeving zelf nog. Hier zijn eigenlijk drie opties. Spelers met simpele deckboxen nemen het spel vaak erg serieus. Zeker als die simpele box ook nog eens duur oogt. Dan heb je coole dozen, voor mensen die vooral zichzelf erg serieus nemen. Je hebt ook het tegenovergestelde, gekke dozen worden gebruikt door mensen die zich niet teveel zorgen maken om de meningen van anderen, en gewoon doen wat zij leuk vinden. En soms is een doos net een koekblik, waarvan de inhoud helemaal niet past bij wat erop staat.
Een spellendoos liegt
Er zijn trouwens twee dingen zelden tot nooit waar op je spellendoos: de speelduur en de spelersaantallen. Check daarvoor altijd Boardgamegeek voor speeltijd en ‘best with’-nummers, daar heb je veel meer aan.
Dit waren wat manieren waarop ik aan de spellendoos zie wat voor spel het is. Heb jij ook wat geheime technieken die je graag deelt met je medelezer of mij? Laat het dan vooral weten in de comments!
Geef een reactie