Als je een beetje in de gamewereld zit, dan ben je je waarschijnlijk wel bewust van de huidige heisa omtrent Baldur’s Gate 3. Deze CRPG neemt de wereld bij storm met de geweldige keuzevrijheid. In een eerder artikel had ik het over hoe een game nooit zo vrij kan zijn als een tabletop RPG. Moet ik mijn woorden opeten? En als je Baldur’s Gate 3 tof vindt, moet je dan Dungeons & Dragons proberen?
Wat is een CRPG?
Ik neem jullie mee naar de oude dagen. We hebben het over voor mijn geboorte, het mythische 1989. Toen de wereld nog jong was en RPG uitsluitend verwees naar wat we nu tabletop RPG of TRPG noemen. Richard Garriot maakte Akalabeth: World of Doom, de eerste RPG die je speelt op de pc. Een computer RPG, of CRPG.
Hoewel het toen een verwijzing was naar iets moderns, bedoelen we tegenwoordig juist iets ‘ouderwets’. Top down, met een sterke focus op roleplay. Denk aan de games van Larian Studios, waaronder dus Baldur’s Gate 3, maar ook Divinity 1 en 2. Denk ook aan de zwaar ondergewaardeerde Disco Elysium, de oude Fallout en Final Fantasy.
Dit is een beetje een uitstervend genre. Dat wil zeggen, AAA studio’s maken dit soort games niet. Het publiek lijkt er minder in geïnteresseerd te zijn. Kijk maar naar de eerder genoemde Disco Elysium, waarvan de kans groot is dat je er nooit van hebt gehoord, ondanks dat het een topgame is. Maar vooral ook omdat het moeilijk is om ze goed te maken. Want voor roleplay heb je nuance nodig. En dat betekent keuzevrijheid. Wat op zijn beurt weer betekent dat je eigenlijk vijf keer zoveel game moet maken, want je moet ook de stukken bouwen die een speler niet kiest. Dat is veel werk in een industrie vol risico’s.
Ware vrijheid in Baldur’s Gate 3
Toen kwam Baldur’s Gate 3 als een orkaan over de gamewereld geblazen. Deze game was al in early access sinds oktober 2020. De eerste akte konden we dus al een kleine drie jaar spelen! Dat is hoeveel tijd Larian Studios nodig had om van die toch al flink hapbare eerste versie een volle game te maken.
En dat is niet gek. Want je kan niet alleen zoveel doen, je kiest zelf hoe je dingen tackelt. Niet alleen de keuze of je probeert je door een gebied heen te vechten, een geniepige sluiperd te zijn of met je zilveren tong door het scenario heen te babbelen. Je kiest vooral ook wat je insteek is.
Wil je de druïdes helpen de Tieflings uit hun huis te schoppen en een ritueel af te ronden zodat ze volledig afgesloten zijn van alle gevaren van buitenaf? Dat kan. Help je de Tieflings de druïdegroeve over te nemen zodat ze een (relatief) veilige thuishaven hebben? Lekker doen. Je kan er ook voor zorgen dat de twee elkaar helpen en samen een oplossing zoeken voor de Goblinaanvallen. Of je kan de Goblins helpen de groeve te vernietigen.
Dit is verre van het enige voorbeeld in een game van honderd uur. En dat betekent dat er uiteindelijk minstens vijfhonderd uur aan game zit. Kun je je voorstellen hoeveel werk dat is? Maar het eindresultaat mag er wezen. Want het is uitstekend geschreven en geacteerd. Als Baldur’s Gate 3 niet top was op al deze vlakken, dan hadden we hier nooit gezeten. Dan hadden we een flop waar niemand het nog over heeft. Dus verwacht niet dat EA of zelfs Capcom dit na gaat doen in de komende jaren.
Vrijheid in wie je bent
De vrijheid in Baldur’s Gate 3 stopt niet bij wat je doet in het spel. Het zit ook in het bouwen en levelen van je personage. Er zijn twaalf klassen en elf rassen die je mag mixen en matchen zoals jij wil. De klassen en rassen hebben bovendien nog allemaal subcategorieën, dus er is een hoop om mee te experimenteren. Ze gebruiken gelukkig de nieuwe origins regels van Tasha’s Cauldron of Everything, waardoor je niet meer gestuurd wordt naar bepaalde combinaties.
Dan krijg je nog multiclassing. Als je level-up gaat met je Barbarian hoef je namelijk niet een level in Barbarian te nemen. Je mag ook een puntje in Warlock stoppen. En later eentje in Fighter. Het maximale level is twaalf, dus je kan precies één puntje in elke klasse stoppen en een vreemde simulacrum van alles zijn, als je dat graag wil. Larian laat de beperkingen, die voorwaarden stellen aan multiclassen, volledig weg, waardoor je nog meer kan experimenteren dan voorheen.
Er is nog meer te mixen, want een party bestaat uit hooguit vier personages, jijzelf en maximaal drie anderen. Hoe je je team bouwt is helemaal aan jou. Als je geen zin hebt in die verdraaide Origin personages en hun voorkeuren kun je zelfs huurlingen regelen die veel minder moeilijk zijn. Ze hebben alleen ook minder karakter, dus doe daarmee wat je wil.
Nog steeds geen TRPG
Ondanks dit alles is zelfs Baldur’s Gate 3 niet zo vrij als een ouderwetse, fysieke TRPG met potlood en dobbelstenen. Dus ik had gelijk, jullie mogen allemaal naar huis, einde gesprek.
Oké, ik zal het wat toelichten. In een Dungeons & Dragons campagne kan, afhankelijk van de DM, letterlijk alles. Laten we het voorbeeld van de druïdengroeve nemen. Wat je niet kan doen is de Goblins te overtuigen vreedzaam te worden, of in ieder geval om de groeve met rust te laten. Je kan ook niet het probleem volledig negeren en iets totaal anders doen. Wat het hoofdverhaal is staat vast.
Dat is niet zo in D&D. Een Dungeon Master heeft aan het begin misschien een idee van waar die wil dat het verhaal heen gaat, maar of dat ook daadwerkelijk gebeurt, is toch echt aan de spelers. Tenzij de DM koppig is en je forceert, uiteraard.
In Het Gilde van Buitengewone Avonturiers, de campagne waarin ik speler ben, hebben we in de vroege dagen een hinderlaag van Goblins met teveel gemak afgeslagen. Daarna hebben we één van de Goblins overtuigd een ander levenspad in te slaan. Nu is hij de eigenaar van een grote franchise van handelaren en in essentie de burgemeester van een stad. In Baldur’s Gate 3 kan dit alleen als het ingebakken is in de game, maar in D&D kon de DM dit besluit ter plekke maken.
Bende Ellende, een van de campagnes waar ik de DM ben, heeft een gigantische bosbrand veroorzaakt bij een stad die vooral verwerkt hout produceert. Als ze ooit terugkeren, zullen ze ontdekken dat er nu flinke armoede heerst en dat de restanten van het bos nu ‘Het Woud van Ellende’ heten. Deze stad doet er voor het verhaal verder helemaal niet toe, wat het juist iets maakt dat in Baldur’s Gate 3 niet echt gebeurt. En het is zeker niet iets waar je naar terug kan keren. Na bepaalde punten mag je niet meer terug naar gebieden van vorige aktes. Je hoort wel eens van de verandering die je veroorzaakt hebt, maar daar blijft het bij.
Vijheid in narratief
Het tweede en wat mij betreft belangrijkste verschil is de vrijheid in het maken van je personage in Baldur’s Gate 3. Je hebt namelijk wel de volle mechanische vrijheid die geboden wordt in Dungeons & Dragons, maar hetzelfde geldt niet voor narratieve vrijheid.
Wat mij betreft is het leukste deel van een TRPG het uurtje waarin de speler en de DM ervoor gaan zitten en uitwerken wat de achtergrond is van het personage. Dit is wat ze hebben meegemaakt, dit is hoe ze nu zijn en dit is wat ze willen bereiken. Hier zijn ze goed in, hierin slecht en hier zijn ze allemaal bang voor.
De DM bakt dat dan in het verhaal in, zodat de geschiedenis die je samen schreef op willekeurige, soms onverwachte momenten ineens relevant is. Dan komt de groep achter geheimen die je personage heeft, want de huurmoordenaars die achter je aanzitten hebben je eindelijk gevonden. Of je ouders, die je proberen uit te huwelijken, hebben een potentiële partner op de groep afgestuurd in de hoop dat het wat wordt. In Bende Ellende 2 zijn de spelers vluchtelingen uit een dorp vol vreedzame weerwezens, want monsterjagers willen alles dat ook maar iets dat met weerwezens te maken heeft uitroeien. Zo’n vijf sessies verder ontdekken ze dat één van de spelers voor de monsterjagers heeft gewerkt en zelfs verantwoordelijk is voor veel van de technieken die ze gebruiken in hun jacht.
Deze onverwachte achtergronden zitten ook wel in Baldur’s Gate 3, maar die mag je niet zelf bepalen. Je mag een van de zeven origin characters (als je de Dark Origins meetelt) kiezen, maar daar houdt het wel bij op.
En voor de duidelijkheid, dat zijn zeven persoonlijke verhalen waar je uit mag kiezen. Elk met unieke quests en dingen die je kan ontdekken. Dat is een hoop! Maar het mooie van wat ik hier net boven beschreef is dat je het zelf hebt gemaakt. Dat maakt het persoonlijk en het maakt het extra spannend als het relevant wordt.
Baldur’s Gate 3 is een instapgame
Wat is mijn punt nou eigenlijk? Is Baldur’s Gate 3 een slechte game? Absoluut niet! Baldur’s Gate 3 is top en ik ben het met veel plezier aan het spelen. Sterker nog, het is een absolute aanrader. Het is zelfs een blauwdruk voor toekomstige games. Dit is de content die ik wil zien. En als dat niet kan betekent het niet dat je opties weg moet nemen. Het betekent dat de game korter moet zijn. Zoals Disco Elysium. Maar genoeg daarover.
Wat ik eigenlijk wil bereiken met dit stuk: als je Baldur’s Gate 3 leuk vindt, probeer dan eens een RPG. Want de kans dat je je daarin kan vinden is dan erg groot. Ontdek en vorm een wereld samen met wat vrienden en kijk wat voor moois het kan worden. Als je je vrienden niet kan overtuigen, neem eens een kijkje naar je friendly local game store. Daar worden wel eens demo’s gegeven, of je kan er andere geïnteresseerden vinden.
Vergeet ook niet dat je eerste RPG ervaring niet Dungeons & Dragons hoeft te zijn. Het is natuurlijk wel waar Baldur’s Gate 3 is op gebaseerd (om specifiek te zijn, het is direct na de gebeurtenissen van Ascent into Avernus). Maar er zijn een hoop goede RPG’s met andere thema’s, die zelfs gemakkelijker kunnen zijn om in te komen.
Jullie ervaringen met Baldur’s Gate 3
Heb jij Baldur’s Gate 3 gespeeld en ben je benieuwd wat er voorbij ligt? Probeer dan eens een RPG. Heb je dat al gedaan? Laat het dan voor weten in de comments!
Geef een reactie