De definitie van ‘bordspel’ lijkt steeds vager en vager te worden. Op deze website bespreek ik bordspellen en videogames, maar waar houdt de grens precies op? En hoeveel maakt dat onderscheid eigenlijk uit? Ikzelf zeg altijd dat je de één waarschijnlijk leuk vindt als de ander jou ligt, je moet alleen even de juiste voorbeelden vinden. Dus zijn ze niet gewoon hetzelfde?
Spel met een bord
In zijn kern lijkt het in de naam te zitten: heeft het spel een bord, dan is het een bordspel. Maar er zijn zoveel bordspellen zonder bord. Wat is een bord überhaupt?
Soms is dit heel duidelijk. Root heeft gewoon een bord waar je op speelt. Het bord van Catan zet je in elkaar, maar de functie is duidelijk. Dat is ook geen twijfelgeval. Maar wat dacht je van kaartspellen? Die worden altijd gecategoriseerd als bordspellen, zonder dat er sprake is van een bord. Veel ruilkaartspelers gebruiken een speelmat die je misschien als bord kan zien, maar niet allen.
Dan heb je spellen als The Fuzzies of Yahtzee. Dexterityspellen hebben met regelmaat geen bord om van te spreken, tenzij je het hele speelvlak ziet als ‘het bord’. Maar waar is de grens dan? Het Koningsspel speel je in de tuin. Als de tuin telt als bord, is voetbal dan ook niet een bordspel? Sport doet wel verheven, maar eigenlijk zijn het allemaal gewoon behendigheidsspellen. Dan heb je nog rollenspellen. Tijdens gevechten zetten sommige DM’s een speelveld neer, maar tijdens roleplay zit het spel voornamelijk in je hoofd.
Als we de tafel en zelfs de tuin accepteren als ‘bord’, dan is hier de hamvraag: Is een videogame ook een bordspel? Als we ‘bord’ nemen als ‘het speelveld’, is de TV dan niet het speelveld, en dus het bord van een videogame?
Een bordspel heeft beurten?
Laten we even aannemen dat dit niet het geval is. Een videogame is geen bordspel. Waar zit dit onderscheid dan? Toen ik schreef over videogames die eigenlijk bordspellen zijn, focuste ik op games waarin de gameplay turn-based is. Dus misschien zit daar wat in.
Niet alle videogames zijn turn-based, maar dat is oké. Iemand zei ooit: “Elke wasbeer heb een staart. Maar niet elke staart heb een wasbeer.” Een digitaal spel dat turn-based is, dat is een bordspel én een videogame, dat kunnen we accepteren.
Maar ook dit gaat niet helemaal op. Er zijn namelijk bordspellen zonder beurten. Neem bijvoorbeeld weer rollenspellen buiten gevechten. Daar wacht je je beurt niet netjes af tot je wat zegt of doet, je zegt of doet het wanneer dat uitkomt. Soms zelfs wanneer dat niet uitkomt.
Goed, veel mensen vinden dat een rollenspel inderdaad geen bordspel is. Dus misschien is dat niet het beste voorbeeld. Wat dacht je dan van Ligretto, of Escape: The Curse of the Temple? Escape heeft zelfs daadwerkelijk een bord. Behendigheidsspellen hebben met regelmaat geen beurten. Alles gebeurt tegelijkertijd, je moet gewoon snel de juiste handeling uitvoeren. Dan heb je nog rare voorbeelden, zoals Pendulum. Daar mag je doen wat en wanneer je wil, alleen zit je werker vast tot diens zandloper leeg is.
Een bordspel is een beeld
Wat mij betreft komt het hier op neer: waar denk jij aan, als je aan een bordspel denkt? Wat voor beeld vormt er in je hoofd? Het soort spellen dat je dan voor je ziet, dát zijn bordspellen. De rest dus niet.
Dat is heel erg vaag. Niemands beeld zal 100% hetzelfde zijn. Ik zei net al dat veel mensen rollenspellen niet zien als bordspellen. Ikzelf eigenlijk ook niet. Maar ik bespreek ze wel onder de categorie ‘analoog’, terwijl ik het hier niet heb over sporten. Dat is deels omdat ik geen interesse heb in sport, maar omdat DnD toch beter binnen mijn beeld valt dan voetbal.
Deze vaagheid zorgt voor verwarring. Anders zou dit hele artikel niet bestaan. Communicatie is miscommunnicatie, omdat jij net even iets anders bedoelt met een woord dan ik. Helemaal als dat beeld zo vaag wordt gevormd als ‘bordspel’.
Maar het is nog altijd beter dan niets. Tenzij je elke keer dat je met iemand in gesprek gaat over bordspellen eerst allemaal definiëert wat dat nou precies is, zal je het met dat vage beeld kunnen doen. Dat doet meer dan je misschien denkt. Want hoewel iedereens beeld net even iets anders is, zullen de grote lijnen flink met elkaar overeen komen. Genoeg om een gesprek te kunnen voeren. En als er dan toch verwarring naar boven komt, dan kun je het hebben over ieders specifieke beeld. Zelfs dan houd je het enkel bij de relevante verschillen.
Maakt distinctie uit?
Maar waarom maakt het uit dat ik bordspel anders zie dan jij? Kunnen we niet gewoon alles als ‘spel’ nemen en verwarring zo helemaal omzeilen? Als iedereen de breedste vorm aanneemt, dan is er geen ruimte voor verwarring.
Soms werkt dat. Ik zei zelf al dat bordspellen en videogames dezelfde kern hebben: play, of spelen. Afhankelijk van je onderwerp, kan het handiger zijn de twee als één te beschouwen en de verschillen voor lief te nemen. Zeker als de verschillen in het specifieke gesprek niet uitmaken.
Dat is alleen niet altijd het geval. Categorisatie bestaat voor helderheid en overzicht. Denk bijvoorbeeld aan de soorten play. Bordspellen zijn anders om te spelen dan videogames, hoe gelijk ze ook mogen zijn. Om voor jezelf te bepalen wat voor spellen je leuk vindt, kan er een hoop waarde zijn in het onderscheid.
Bovendien wil je soms gewoon praten over bordspellen. Daar heb je geen reden voor nodig! Als je daar zin in hebt, en je wil videogames er niet bij betrekken, dan moet dat gewoon kunnen. Daarom zijn er op Digitaal & Analoog artikelen die digitaal zijn, anderen vallen onder digitaal, en soms zijn ze gewoon allebei.
Wat maakt uit voor jou?
Het komt dus uiteindelijk neer op het beeld dat jij zelf vormt. Soms zul je dat moeten verduidelijken, als een gesprek verwarrend wordt. Maar het is goed genoeg dat je er meestal mee uit de voeten kan. En soms maakt het onderscheid tussen bordspel en videogame dus helemaal niet uit. Maak het dan ook niet. Wat is jouw beeld van een bordspel? Laat het weten in de comments!
Geef een reactie