Een tijdje geleden had ik het over verraad in rollenspellen en hoe de rest van de spelers niet eens hadden bedacht dat het een optie is. Dat komt omdat ze niet stil stonden bij de 3 soorten bordspellen die bestaan en hoe die veranderen hoe je een spel beleeft. Ik heb het dan niet over genres zoals deck building of worker placement. Dit is iets veel fundamenteler.
Competitieve spellen
Van de drie soorten bordspellen ligt deze het meest voor de hand. Lange tijd zagen mensen van buiten onze hobby dit als het enige soort spel dat bestaat. De anderen bestonden al wel, maar ze waren minder bekend. Of ze werden niet gezien als spel.
In een competitief spel zijn je medespelers directe tegenstanders. Je probeert meer of sneller punten te verzamelen, of misschien moet je elkaar uitschakelen. Je gaat efficiënt om met je beurten en grondstoffen terwijl je ondertussen, indien mogelijk, de rest van de spelers zoveel mogelijk voor de voeten loopt. Verbonden worden gevormd en gebroken. Messen worden in ruggen gestoken. Soms schiet je iemand gewoon in hun gezicht.
Als je wil winnen in een competitief spel moet je jezelf vooraan stellen. Dat klinkt misschien voordehandliggend, maar het is het noemen waard. Het geldt namelijk alleen hiervoor. Je tegenstanders genade tonen is niets minder dan ze de kans te geven terug te komen. Het houdt het potje misschien spannender, maar het helpt jou niet winnen.
Er zijn duizenden voorbeelden van competitieve spellen. Vrijwel alle klassieke spellen die we nog spelen vallen hieronder. En hoewel Paco Sako het geweld uit schaken haalt, blijft het wel een strijd tussen twee spelers.
Coöperatieve spellen
Coöperatieve bordspellen waren lange tijd een niche. Ze bestonden altijd al, maar dat moest je maar net weten. Wist je bijvoorbeeld dat Elizabeth Magie’s antithese tot Monopoly coöperatief is? Tot de bordspelboom rond 2010. Meer mensen gingen spelen, maar niet iedereen houdt van de medogenloosheid of kan tegen hun verlies. dus werden andere soorten bordspellen prominenter. Waaronder ook coöperatieve spellen.
In coöperatieve bordspellen staat winnen nog steeds centraal, maar nu zijn je medespelers geen tegenstanders meer. In plaats daarvan werken jullie allemaal samen tegen de regels van het spel, of een vorm van willekeurige evenementen die je proberen te weerhouden van de winst.
Ineens is het zaak elkaar te helpen. Je kan zelf misschien goed gebruik maken van die health potion, maar als je teamgenoot sneuvelt is er één persoon minder die de monsters van je afhoudt. Dus helpen is eigenbelang en jouw belang is dat van de groep.
Er zijn veel meer coöperatieve spellen dan je je misschien realiseert. Magic Maze ligt voor de hand, maar daar blijft het niet bij. Trick taking games zoals De Crew of The Mind doen het de laatste jaren goed en ook woord associatiespellen zoals Mysterium zijn erg leuk.
Narratieve spellen
Van de drie soorten bordspellen stond je er misschien niet eens bij stil dat deze bestaat. Goed, nu ik het zo opnoem gaan je gedachten waarschijnlijk direct naar rollenspellen. Inderdaad, alle rollenspellen zijn narratieve spellen. Maar er is meer.
Narratieve spellen proberen een verhaal te vertellen. Dat kan jouw verhaal zijn, als je als dungeon master zelf een campagne in elkaar hebt gestoken. Maar het kan ook het verhaal van het spel zelf zijn. Zoals dat bijvoorbeeld gaat met The King’s Dilemma.
In de realiteit begint een narratief spel bij de bedenker(s), maar gaat het daar steeds verder van weg. Jullie maken het verhaal samen, met zijn allen. Elke keer dat iemand een keuze maakt wordt dat namelijk deel van jullie narratief. Zo wordt de ervaring steeds uniek aan de groep.
Dungeons and Dragons is, zonder twijfel, het bekendste narratieve spel op de wereld. Maar naast rollenspellen heb je ook legacy games zoals Gloomhaven en zelfs mysteries zoals Chronicles of Crime.
Waarom dit uitmaakt
Je vraagt je misschien af waarom jou dit wat kan schelen. Maakt het uit wat voor soort spel iets is als je maar kan spelen? In een zekere zin is dat natuurlijk waar. Maar een idee hebben van wat je gaat spelen helpt je wel in de juiste mindset te komen.
In de introductie gaf ik al aan dat mijn spelers nooit hadden stilgestaan bij verraad omdat ze onze Dungeons & Dragons campagne ervaarden als coöperatief in plaats van narratief. Daar betekent verraad ook iets heel anders dan het dat doet in competitieve spellen. In coöperatieve spellen, daarentegen, komt het zelden voor. Dus als jij je naar voelt als iemand ineens een belofte breekt is coöp misschien meer voor jou.
Narratieve spellen zetten het verhaal voorop. Winnen is niet altijd een optie en als dat er wel is is het niet het begin of het einde. Het is slechts een richting die het verhaal op kan gaan. Als je een spel wil beleven en misschien verhalen wil beïnvloeden, dan is dit wat je zoekt.
Competitieve spellen geven je de kans je tegenstanders te slim af te zijn, of er met een gezonde dosis geluk met de buit vandoor te gaan. Winnen kan erg goed voelen en als jij dat ook zo ervaart haal je een hoop plezier uit competitieve spellen.
Hybride spellen
Natuurlijk is een spel zelden één ding. Veel zijn een combinatie van verschillende soorten spellen. De meeste legacy spellen zijn een combinatie tussen narratief en één van de andere twee. The King’s Dilemma is competitief, terwijl Pandemic Legacy juist coöperatief is.
Deze combinaties kunnen een spel een bijzondere draai geven. Neem bijvoorbeeld Gloomhaven, een narratief spel waarin het verhaal wordt opgebroken in coöperatieve missies. Omdat de spelers allemaal een eigen overkoepelend en geheim doel hebben zal iemand met regelmaat ineens iets doen dat winnen een stuk moeilijker maakt. Het brengt een extra laag spanning, omdat je nooit helemaal weet wat je van je teamgenoten kan verwachten.
Teamspellen combineren coöperatief met competitief zodat je nog steeds spelers probeert te trotseren, maar nu is er een element van samenwerken en plannen die gebruikelijke spellen niet hebben. Verborgen rollen doen hier nog een stap bovenop en zaaien argwaan omdat je niet weet wie wel of niet in jouw team zit. De dynamiek kan zelfs helemaal verschoven worden, als iedereen bijvoorbeeld samenwerkt tegen een enkele tegenstander zoals in Mind MGMT.
Bestaande spellen kunnen ook een fikse omslag krijgen door een legacy variant of uitbreiding. Pandemic Legacy is tegenwoordig bekender dan het originele spel zelf en Rise of Fenris was mijn favoriete manier om Scythe te ervaren.
Jullie gedachten
Dit zijn de drie soorten bordspellen die bestaan. Meer begrijpen over deze soorten kan jou helpen de spellen te vinden die je leuk vindt. En natuurlijk kan je ze altijd combineren.
Heb jij hier gedachten over, of vind je misschien dat ik een soort spel over het hoofd heb gezien? Laat het dan vooral weten in de comments!
Geef een reactie